Nhận xét này được nhiều diễn giả đưa ra tại buổi tọa đàm “Giới thiệu một số khu kinh tế tự do trên thế giới và vấn đề xây dựng các đặc khu kinh tế của VN” do Trung tâm kinh tế châu Á - Thái Bình Dương TP.HCM tổ chức ngày 21-7.

Tiến sĩ Võ Đại Lược, thành viên Hội đồng tư vấn tài chính tiền tệ quốc gia, cho rằng bản chất của khu kinh tế tự do là các hoạt động kinh tế phải được tự do và kèm theo đó là những thể chế hành chính, kinh tế phù hợp. Tuy nhiên, tại VN các khu kinh tế mở chưa được áp dụng đúng bản chất. Theo tiến sĩ Võ Đại Lược, 15 khu kinh tế mở của VN hiện èo uột, không thu hút được đầu tư nước ngoài do kém sức cạnh tranh so với các nước khác.

Thậm chí, có nơi thành lập xong bầu trưởng ban chỉ để giữ đất vì không có tiền làm cơ sở hạ tầng. Vì thế, để tạo bước đột phá kinh tế trong giai đoạn mới, theo tiến sĩ Võ Đại Lược, VN có đủ các yếu tố thuận lợi để áp dụng thử nghiệm mô hình đặc khu kinh tế tiên tiến trên thế giới, ở đó được áp dụng một thể chế hành chính riêng biệt, thậm chí áp dụng “cơ chế mở có giới hạn” về thể chế chính trị cho những khu đó.

Mô hình này đang được áp dụng tại một số nơi ở Dubai (Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất), Thâm Quyến (Trung Quốc) và một số nước khác như Hàn Quốc, Mỹ... Tại buổi tọa đàm, ông Phan Diễn, nguyên ủy viên Bộ Chính trị, cũng cho rằng cần thay đôi mô hình các khu kinh tế mở hiện nay để tạo bước đột phá phù hợp với giai đoạn mới.