Ngày 11/9/2009 tại Bình Dương đã diễn ra cuộc họp giao ban BQL các KCX-KCN vùng kinh tế trọng điểm phía Nam lần thứ VII bàn về “Nhà ở công nhân (CN) các KCX-KCN –Thực trạng và giải pháp”.

Đến dự có Ông Ngô Mạnh Hợp, Vụ trưởng Vụ Kinh tế ngành – Văn phòng Chính phủ, ông Trần Hồng Kỳ, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý Khu Kinh tế - Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng lãnh đạo các Ban Quản lý KCX-KCN vùng kinh tế trọng điểm phía Nam gồm: TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Phước, Tây Ninh, Long An, Tiền Giang, Lâm Đồng, Bình Thuận và KCN Việt Nam – Singapore.

Chỉ mới đáp ứng 30% nhu cầu

Các đại biểu đã bàn bạc sôi nổi và đưa ra các vướng mắc khi triển khai xây dựng nhà ở cho CN. Do bất cập từ qui hoạch ban đầu nên đa số KCX-KCN không dành đất xây dựng nhà ở cho CN. Do đó, những KCN hiện hữu phải đặt ra giải pháp cắt đất để xây nhà ở nhưng lại vướng vì theo Nghị định 29/CP thì đất KCN là đất dành cho xây dựng nhà máy xí nghiệp. Vì vậy việc qui hoạch KCX-KCN cần phải tính đến việc xây dựng nhà ở cho CN và khu vực dịch vụ đi kèm.

Các chính sách ưu đãi tuy đã được qui định nhưng để có đất sạch (đất đã đền bù và có hạ tầng) thì cần sự tham gia của ngân sách nhà nước, bởi lẽ công ty hạ tầng và doanh nghiệp không thể kham nổi việc này vì xây dựng nhà ở cho CN là phi lợi nhuận. Bên cạnh đó, cần có sự hỗ trợ của chính sách về thuế như vốn vay ưu đãi không lãi suất trong vòng 7-15 năm…

Trên thực tế, nhà ở cho CN do KCX-KCN và doanh nghiệp xây dựng chỉ mới đáp ứng khoảng 30% nhu cầu cho NLĐ, số còn lại phải ở trong các nhà trọ của dân. Việc xã hội hóa này thật sự đã giúp KCX-KCN giải quyết nhu cầu chỗ ở cho CN và một số chủ kinh doanh nhà trọ là người có tấm lòng lo lắng cho CN, họ tạo được mái nhà chung ấm áp tình người để người dân ngoại tỉnh đến KCX-KCN làm việc. Vừa qua, TPHCM đã tổ chức Liên hoan chủ nhà trọ tiêu biểu nhằm biểu dương những điển hình và cảm ơn lực lượng này đã nhiều năm tạo điều kiện để CN yên tâm làm việc tại các KCX-KCN.
 
Chú ý tiện nghi, dịch vụ đi kèm

Các địa phương đã trình bày những chương trình, đề án về các giải pháp cũng như thuận lợi, khó khăn khi xây dựng nhà ở cho CN. Mô hình được giới thiệu trong hội nghị là Công ty Showa Gloves (KCN Việt Nam - Singapore) đã đầu tư xây dựng nhà ở miễn phí cho CN với diện tích 11.390 m²  với tổng vốn đầu tư 1,3 triệu USD gồm 128 phòng cho 512 người ở. Mặc dù đã được trang bị cơ sở vật chất tốt, tiện nghi đầy đủ và miễn phí điện nước sinh hoạt và nước uống; thế nhưng nơi đây cũng không thu hút CN đến ở.

Đây là tình trạng chung của các Khu lưu trú CN vì còn thiếu những dịch vụ tiện ích. Hơn nữa, tâm lý CN chưa thích nghi với điều kiện sống tập thể, thích sự tự do khi sống tại các khu nhà trọ và thoải mái khi gia đình ở xa đến thăm và được ở lại vài ngày tùy thích. Như vậy, khi xây dựng nhà ở cho CN, cần tính đến hệ thống các dịch vụ phục vụ sinh hoạt đời sống CN và các hoạt động văn hóa tinh thần hấp dẫn cho NLĐ.

Đại diện Văn Phòng Chính Phủ và Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ghi nhận những kiến nghị của các địa phương. Xây dựng nhà ở cho CN là việc làm chính đáng và mang tính nhân văn sâu sắc đối với lực lượng lao động trong KCX-KCN. Hơn nữa, yếu tố nhân lực cũng là một trong những tiêu chí thu hút đầu tư. Sau này có thể đề xuất thí điểm xây dựng nhà lưu trú CN bằng ngân sách nhà nước đối với những KCN có qui mô trên 200.000 CN.

Trong khuôn khổ Sáng kiến Việt Nam -  Nhật Bản, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ chọn Đồng Nai và Hưng Yên xây dựng bằng nguồn vốn ODA trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng và hạ tầng xã hội như y tế, văn hóa, chợ, siêu thị…. Phần còn lại do công ty hạ tầng và doanh nghiệp đảm nhận. Bộ cũng hoan nghênh ý kiến xây dựng Trang thông tin dùng chung của các BQL vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.   

Buổi giao ban lần này còn diễn ra Hội Thao Giao lưu Văn hóa Thể thao các KCX-KCN vùng kinh tế trọng điểm phía Nam do BQL KCN Bình Bương và BQL KCN Việt Nam- Sigapore đăng cai tổ chức. 12 đội đại diện cho BQL của 10 tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam đã tranh tài các bộ môn: tennis, cầu lông, bóng bàn, cờ tướng, kéo co, giao bóng tình yêu và hát karaoke. Đoàn TPHCM nhận được 2 huy chương bạc (bóng bàn đôi nam, hát karaoke), 3 huy chương đồng (kéo co, tenis và bóng bàn đơn nam ). Riêng anh Nguyễn Quốc Vĩnh (Phòng Quản lý xây dựng Hepza) đã mang về cho Hepza 3 huy chương.