Bộ Tài chính hướng dẫn bất nhất

Ông Tosio Kazama - Tổng Giám đốc KCN Loteco (liên doanh giữa Công ty Thái Sơn của Bộ Quốc phòng và Nhật Bản) cho biết hoạt động chính của KCN Loteco là cho thuê lại các lô đất trong KCN đã xây dựng hạ tầng. Ngày 17/9/2007, Bộ Tài chính có Công văn 12496 trả lời KCN Loteco chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hoạt động kinh doanh phát triển hạ tầng KCN. Bộ Tài chính viện dẫn Điều 46 Nghị định 24 năm 2007 cùng giấy phép đầu tư số 1537/GP ngày 10/4/1996 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp cho KCN Loteco khẳng định KCN này không thuộc diện chịu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với thu nhập từ chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất. KCN Loteco tiếp tục được hưởng mức thuế suất thu nhập doanh nghiệp theo ưu đãi đầu tư trong giấy phép đầu tư.

Ngày 8/1/2008, ông Hà Huy Tuấn - Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) cũng có công văn hướng dẫn cục thuế các tỉnh, thành. Theo đó, hoạt động kinh doanh phát triển hạ tầng KCN, KCX là hoạt động cho thuê lại đất đã phát triển hạ tầng. Kết cấu hạ tầng và quyền thuê đất toàn bộ KCN, KCX vẫn thuộc về doanh nghiệp kinh doanh phát triển hạ tầng khu. Doanh nghiệp thuê lại đất trong khu phải trả lại quyền thuê đất theo quy định hợp đồng thuê. Do đó, hoạt động kinh doanh phát triển hạ tầng KCN, KCX không phải là hoạt động chuyển quyền thuê đất nên không thuộc diện chịu thuế về chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất.

Thế nhưng đến ngày 19/6, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn ra Công văn 7074 gửi KCN Loteco cho rằng KCN này thuộc diện chịu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hoạt động chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất. Nội dung công văn này căn cứ Nghị định 164 và Thông tư 128 đã hết hiệu lực.

Sau đó, ngày 1/8, Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn ra Quyết định 62. Theo đó, KCN, KCX phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hoạt động chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2007. “Cùng một chính sách do Bộ Tài chính ban hành mà mỗi thời điểm lại có văn bản trái ngược nhau thì doanh nghiệp biết đâu mà lần” - ông Tosio Kazama bình luận.

Chuyển quyền thuê đất khác cho thuê lại đất

Luật sư Trần Vũ Hải - Đoàn luật sư TP Hà Nội nói: “Cùng với lãnh đạo KCN, KCX, tôi đã gặp và trao đổi với một số cán bộ ở Văn phòng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tổng cục Thuế. Họ cho rằng Công văn 7074 và Quyết định 62 của Bộ Tài chính có “vấn đề”. Họ nhận định, nếu áp dụng thì không những ảnh hưởng đến việc thu hút đầu tư mà còn thất thu thuế. Theo tôi, chính sách thuế này sẽ gây bất lợi cho các nhà đầu tư, kìm hãm sự phát triển KCN, KCX. Bộ Tài chính cần xem xét, sửa đổi các văn bản này kịp thời”.

Theo luật sư Hải, kinh doanh phát triển hạ tầng trong KCN, KCX không phải là hoạt động chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền thuê đất. Luật Đất đai hoàn toàn không có khái niệm chuyển quyền thuê đất mà chỉ quy định khái niệm thuê lại quyền sử dụng đất. Theo khoản 5 Điều 41 và khoản 4 Điều 84 Nghị định 181 năm 2004 hướng dẫn Luật Đất đai, người sử dụng đất trong KCN, KCX nếu thuê lại quyền sử dụng đất vẫn được cấp giấy chứng nhận.

Ông Hải cho rằng khi thuê lại quyền sử dụng đất, người cho thuê lại vẫn chịu trách nhiệm trực tiếp trước nhà nước về quản lý đất đai của người thuê lại. Trong khi chuyển quyền thuê đất, người chuyển quyền sau khi đã hoàn thành xong việc chuyển quyền thuê không còn chịu trách nhiệm gì về đất được chuyển quyền thuê nữa, người được chuyển quyền thuê chịu trách nhiệm về quản lý đất đai trực tiếp trước nhà nước.

Chủ đầu tư KCN, KCX cho thuê lại đất ngoài việc thực hiện các quyền, nghĩa vụ đối với người thuê lại theo hợp đồng thuê đất có hạ tầng, họ còn chịu trách nhiệm trước nhà nước về đất được thuê lại. Nếu người thuê lại sử dụng sai mục đích, chủ đầu tư KCN, KCX có quyền hủy hợp đồng thuê đất và đề nghị nhà nước hủy bỏ giấy chứng nhận thuê đất đã cấp cho người thuê lại. Còn một công ty nếu chuyển quyền thuê đất cho một đơn vị khác, khi hoàn thành việc chuyển quyền thuê đất (được cơ quan có thẩm quyền cho phép và công ty được chuyển quyền thuê được cấp giấy chứng nhận) thì công ty này không còn bất cứ quyền, nghĩa vụ gì đến đất đã chuyển quyền thuê.

Không nên đi ngược chính sách ưu đãi

Theo luật sư Hải, cần khẳng định việc ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với KCN, KCX theo các quy định của Luật Đầu tư, Luật Đất đai. Nếu Bộ Tài chính cho rằng việc cho thuê lại đất có hạ tầng trong KCN, KCX là chuyển quyền thuê đất, không được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp mà được Chính phủ đồng ý thì cũng chỉ áp dụng cho doanh nghiệp mới đầu tư vào KCN, KCX sau khi Quyết định 62 có hiệu lực.

Đồng quan điểm với luật sư Hải, ông Bùi Đinh Chiên - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Phát triển đầu tư Việt Nam phân tích nếu thực hiện Quyết định 62 thì sẽ phá bỏ tất cả những ưu đãi đầu tư mà các chủ đầu tư KCN, KCX đang được hưởng. Điều này đi ngược lại chính sách ưu đãi đầu tư của nhà nước nhằm khuyến khích phát triển các KCN, KCX.