Tại buổi đối thoại giữa doanh nghiệp và lãnh đạo Cục Hải quan TP.HCM do Trung tâm Xúc tiến thương mại và Đầu tư TP.HCM tổ chức mới đây, lãnh đạo Cục Hải quan TP.HCM đã thừa nhận, có quá nhiều thông tư được ban hành trong năm nay, khiến ngành hải quan gặp không ít khó khăn trong quá trình thực hiện. Điều này đang đi ngược lại với chủ trương về cải cách thủ tục hành chính của Chính phủ.

Ông Nguyễn Quốc Toản, Phó trưởng Phòng Giám sát quản lý (Cục Hải quan TP.HCM) cho biết, nhiều thông tư của Bộ NN&PTNT đưa ra đã gây khó cho doanh nghiệp. Cụ thể, Bộ NN&PTNT là cơ quan đầu tiên ban hành thông tư hướng dẫn Luật An toàn vệ sinh thực phẩm (Thông tư 55/2011/TT-BNNPTNT), mà không cần nghị định hướng dẫn của Chính phủ. Cũng vì thông tư này, mà hàng loạt hàng hóa của doanh nghiệp xuất khẩu chưa có đủ điều kiện đều mắc kẹt tại cảng. Kế đến, theo Thông tư 62/2011/TT-BNNPTNT của Bộ NN&PTNT về quản lý thức ăn chăn nuôi, hàng hóa nhập khẩu phải nằm trong danh mục của Bộ NN&PTNT quy định, nếu không, doanh nghiệp phải đi xin giấy phép.

“Danh mục hướng dẫn tại các thông tư của Bộ NN&PTNT phần lớn đều dài 10 trang giấy. Vì thế, cán bộ hải quan mất rất nhiều thời gian dò danh mục hàng hóa được phép xuất, nhập khẩu”, ông Toản bức xúc.

Bên cạnh đó, nhiều thông tư do các bộ khác ban hành trong năm nay cũng đang gây khó cho doanh nghiệp. Chẳng hạn, như Thông tư số 11/2011/TT-BXD do Bộ Xây dựng ban hành ngày 30/8/2011, có hiệu lực từ ngày 15/11/2011, quy định tiêu chuẩn sản phẩm đối với vật liệu xây dựng, doanh nghiệp nhập khẩu phải nộp chứng chỉ ISO môi trường của nước nhập khẩu. Kết quả là,  không một doanh nghiệp nào có chứng chỉ này.

“Không biết khi Bộ Xây dựng ban hành thông tư này có tham khảo ý kiến doanh nghiệp hay không. Riêng ở góc độ hải quan, chúng tôi không cần ISO về môi trường. Doanh nghiệp chủ yếu bị tắc thủ tục ở Trung tâm 3 (QUATEST 3), nhưng Trung tâm này cũng gặp khó, bởi không ai hướng dẫn ISO môi trường là cái gì”, lãnh đạo Cục Hải quan thừa nhận.

Ở góc độ doanh nghiệp, đại diện Công ty cổ phần Thương mại Toàn Lực thắc mắc việc doanh nghiệp nộp thuế nhập khẩu đúng hạn, nhưng khi mở tờ khai hải quan, thông tin phản hồi từ cơ quan hải quan vẫn báo doanh nghiệp nộp thuế quá hạn. Ông Nguyễn Hữu Nghiệp, Phó cục trưởng Cục Hải quan TP.HCM cho biết, trường hợp của Công ty Toàn Lực là do doanh nghiệp nộp nhầm đơn vị thụ hưởng. “Có tháng, chúng tôi nhận được 200 - 300 báo cáo treo do chi cục hải quan khác chuyển đến. Cục Hải quan phải làm 7 động tác mới có thể chuyển được tiền về đơn vị phát sinh (doanh nghiệp nộp sai)”, ông Nghiệp nói và khuyến cáo doanh nghiệp khi mở tờ khai hải quan ở đâu, thì nên nộp tài khoản thụ hưởng ở đó, vì hiện có đến 11 cửa khẩu, do vậy rất dễ bị nhầm lẫn.

Đại diện Công ty cổ phần Tập đoàn Kỹ nghệ Gỗ Trường Thành cho biết, Thông tư 108/2011/TT-BTC của Bộ Tài chính về tăng thuế xuất khẩu mặt hàng gỗ ghép lên 20%, mặc dù theo mô tả hàng hóa tại Thông tư này, thì mặt hàng của Gỗ Trường Thành không thuộc phạm vi điều chỉnh, song Công ty lại đang bị ách tắc vài container tại cảng. Liên quan đến vấn đề này, ông Nghiệp đã chỉ đạo cán bộ phụ trách phải có văn bản kiến nghị lên Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính), để sớm có câu trả lời cho doanh nghiệp. Trong trường hợp đợi câu trả lời quá lâu thì phải có văn bản giải thích cho doanh nghiệp rõ. 

 Tình trạng hàng hóa bị ách tắc nhiều ở cảng, trong khi doanh nghiệp phải đối mặt với áp lực tăng chi phí lưu kho, lãi suất vốn vay cao… đã dẫn đến hệ quả là đã có nhiều lô hàng, doanh nghiệp tự ý bán ra thị trường, mà chưa được sự đồng ý của Hải quan.